Najpierw znajdź mu bezpieczne miejsce!

Rzad­ko się zda­rza film tak este­tycz­ny i magicz­ny a jed­no­cze­śnie tak pełen bru­tal­ne­go reali­zmu. A taki jest „Bia­ły cień”, mówią­cy o albi­ni­zmie w Tan­za­nii. Niby-doku­men­tal­ny thril­ler, wypeł­nio­ny poezją.

Film „Bia­ły cień” (2013), nakrę­co­ny przez izra­el­skie­go reży­se­ra Noaz Deshe opo­wia­da o uciecz­ce Alia­sa, albi­no­skie­go chłop­ca, przed śmier­cią. Dra­mat Tan­zań­czy­ków z albi­ni­zmem jest dość nagło­śnio­ny, więc tyl­ko krót­kie przy­po­mnie­nie: albi­nizm w Tan­za­nii jest wie­lo­krot­nie częst­szy niż w innych kra­jach. Od oko­ło 20 lat nasi­la­ją się prze­śla­do­wa­nia osób z albi­ni­zmem, wsku­tek prze­są­dów, jako­by kon­takt z ich cia­łem miał przy­no­sić szczę­ście. Zda­rza­ją się zabój­stwa i oka­le­cza­nia na tym tle.

Widz zamknięty w wąskim kadrze

Film słusz­nie (!) obsy­pa­ny nagro­da­mi (m.in. Grand Prix wro­cław­skich Nowych Hory­zon­tów czy na MFF w Wene­cji otrzy­mał Nagro­dę Luigie­go De Lau­ren­tii­sa dla naj­lep­sze­go debiu­tu). To film z gatun­ku maj­stersz­tyk, któ­ry cięż­ko się oglą­da 🙂 Jego artyzm to siła raże­nia: widz zamknię­ty w wąskich kadrach, zbli­że­niach, ciem­no­ściach i pisz­czą­cej muzy­ce czu­je, jak­by ucie­kał wraz z Alia­sem. Tak róż­na jest ta Afry­ka od kadrów, do któ­rych przy­zwy­cza­ja­ją nas hol­ly­wo­odz­kie fil­my! Pamię­ta­cie choć­by „Poże­gna­nie z Afry­ką” i te nie­koń­czą­ce się ple­ne­ry, pej­za­że, sawan­ny? Tutaj jeste­śmy razem z boha­te­rem zamknię­ci w klau­stro­fo­bicz­nej pułap­ce, z któ­rej trze­ba uciec, bo w niej pie­kło, huk, krew. Per­fek­cyj­nie odda­ny stan ducha zaszczu­te­go czło­wie­ka. Widz wsią­ka w opo­wieść, któ­ra go zabie­ra, nie­sie, pochła­nia, choć pozba­wia kom­for­tu i poczu­cia bezpieczeństwa.

Chaotyczny, życiowy, bardzo ludzki dekalog

Po zabój­stwie ojca Alia­sa (też dotknię­te­go albi­ni­zmem) mat­ka chłop­ca wypra­wia go z wujem, by unik­nął tego same­go losu. Mat­ka widzą­ca syna pew­nie po raz ostat­ni, bie­gną­ca wzdłuż dro­gi, któ­rą odjeż­dża i prze­ka­zu­ją­ca mu cha­otycz­ny, życio­wy, bar­dzo ludz­ki deka­log – jed­na z moc­niej­szych scen, jakie ostat­nio widziałam.

Mat­ka chłop­ca pro­si swe­go bra­ta: „Naj­pierw znajdź mu bez­piecz­ne miej­sce”. I jak­by na ten apel odpo­wie­dział gość nasze­go spo­tka­nia fil­mo­we­go, ks. Janusz Macho­ta, od 20 lat w Afry­ce. W Tan­za­nii pro­wa­dzi dom dla dzie­ci z albi­ni­zmem, któ­re­go wypo­sa­że­nie było naszą rolą.

Kadry z fil­mu „Bia­ły cień”, dystr. Sto­wa­rzy­sze­nie Nowe Horyzonty

Noaz Deshe, Biały cień, Tanzania, Niemcy, Włochy 2013

1 g 57 m

nagro­da Publicz­no­ści oraz GRAND PRIX w Kon­kur­sie MFF Nowe Hory­zon­ty, nagro­da Luigie­go De Lau­ren­tii­sa na MFF w Wenecji

8/10

War­to prze­czy­tać repor­taż Fili­pa Skroń­ca, któ­ry przed­sta­wia temat z innej perpektywy.