Wielki kontynent, małe stereotypy

World Press Pho­to ostrze­ga: zdję­cia są dra­stycz­ne, dzie­ci wcho­dzą na wysta­wę tyl­ko pod opie­ką doro­słych. Co roku na wysma­ko­wa­nych, malar­skich foto­gra­fiach widzi­my to, co w naszym gatun­ku naj­gor­sze.

Dla­te­go w tym roku były dla mnie waż­ne trzy zdję­cia z kra­jów afry­kań­skich. Prze­ła­mu­ją­ce ste­reo­typ Afry­ki jako kon­ty­nen­tu wojen, kon­flik­tów i gło­du. Na naszych fun­da­cyj­nych spo­tka­niach z mło­dzie­żą czę­sto pod­kre­śla­my: Afry­ka to ogrom­ny kon­ty­nent, nazna­czo­ny jed­nak nie­wiel­ką licz­bą ste­reo­ty­pów. Kon­ty­nent bar­dziej zło­żo­ny niż pro­ste hasła: głód, woj­na, safari.

Pierw­sze zdję­cie dla mnie waż­ne to pra­ca Brent Stir­ton z RPA, któ­ra wygra­ła w kate­go­rii Śro­do­wi­sko. Uka­zu­je Petro­nel­lę, 30-let­nią kobie­tę z zambij­skie­go oddzia­łu straż­ni­czek (Aka­shin­ga, czy­li „Odważ­ne”), wal­czą­ce­go z kłu­sow­nic­twem. Chro­nią przy­ro­dę przez współ­dzia­ła­nie z lokal­ną spo­łecz­no­ścią. (O alter­na­tyw­nych meto­dach ochro­ny śro­do­wi­ska poczy­taj też tutaj). A zdję­cie moż­na zoba­czyć pod tym linkiem:

https://www.worldpressphoto.org/collection/photo/2019/37622/1/Brent-Stirton

Dru­gie zdję­cie, któ­re prze­ła­mu­je ste­reo­ty­py o Afry­ce, to zwy­cięz­ca w kate­go­rii Por­tret. Pra­ca autor­stwa Fin­bar­ra O’Re­il­ly­’e­go jest malar­skim por­tre­tem mode­lek, pozu­ją­cych w stro­jach dakar­skiej pro­jek­tant­ki mody Ada­ma Paris. Zwiew­ne, prze­zro­czy­ste kre­acje mode­lek nie są w sta­nie zasło­nić odra­pa­nych ścian i bie­dy zauł­ków sto­li­cy Sene­ga­lu. Afry­ka - kon­ty­nent kon­tra­stów. Zdję­cie tutaj:

https://www.worldpressphoto.org/collection/photo/2019/37707/1/Finbarr-O-Reilly

Podob­nie ste­reo­ty­py prze­ła­mu­je pra­ca Joh­na T. Peder­se­na, na któ­rym 30-let­nia bok­ser­ka tre­nu­je w slum­sach Kam­pa­li, sto­li­cy Ugan­dy. 30-let­nia More­en Ajam­bo jest mat­ką sió­dem­ki dzie­ci i człon­ki­nią dru­ży­ny naro­do­wej. Pra­ca dostęp­na tutaj:

https://www.worldpressphoto.org/collection/photo/2019/37713/1/John-T-Pedersen

Wzru­szył mnie foto­re­por­taż Bénédic­te Kurzen i San­ne de Wil­de o bliź­nię­tach w Nige­rii. W tym kra­ju bliź­nię­ta rodzą się czę­ściej niż w innych rejo­nach świa­ta. W mie­ście Igdo-Ora, nazy­wa­nym „sto­li­cą bliź­niąt” przy­cho­dzą na świat nie­mal w każ­dej rodzi­nie. Daw­niej bywa­ły prze­śla­do­wa­ne, teraz czę­ściej są wita­ne na świe­cie z rado­ścią, jako zapo­wiedź szczę­ścia. Zdję­cie z miej­sco­wo­ści Gwa­gwa­la­da przed­sta­wia sie­ro­tę, sfo­to­gra­fo­wa­ną z suszą­cą się na sznur­ku sukien­ką. Ma ona sym­bo­li­zo­wać jej bra­ta lub sio­strę, któ­ra zmar­ła. W Nige­rii gdy jed­no z bliź­niąt umie­ra, tra­dy­cyj­nie dru­gie nie może być foto­gra­fo­wa­ne bez „swo­jej dru­giej poło­wy”. Cały foto­re­por­taż tutaj:

https://www.worldpressphoto.org/collection/photo/2019/37709/10

Pra­ca z Cza­du, autor­stwa Mar­co Gualaz­zi­ni, nomi­no­wa­na do zdję­cia roku, to por­tret dziec­ka – ofia­ry woj­ny. Czy wyma­ga w ogó­le komen­ta­rza? Podob­nie jak inne foto­gra­fie z Afry­ki, przed­sta­wia­ją­ce woj­nę i przemoc?

Komen­ta­rzem dla mnie może być foto­re­por­taż Sarah Ble­se­ner, któ­ra przez dwa lata odwie­dza­ła ośrod­ki tzw. edu­ka­cji patrio­tycz­nej w Rosji i USA, gdzie nawet 11-let­nie dzie­ci prze­bie­ra­ne są w mun­du­ry, szko­lo­ne i oswa­ja­ne z bro­nią i reto­ry­ką woj­ny. Tak wła­śnie wycho­wu­je się do woj­ny spo­łe­czeń­stwo; tak wła­śnie wycho­wu­je się dzie­ci do woj­ny, któ­rej potem są ofiarami:

https://www.worldpressphoto.org/collection/photo/2019/37698/18/Sarah-Blesener-LTP-AAD-(16)