Wielka historia w tle

Siłą tego­rocz­ne­go festi­wa­lu Afry­ka­me­ra są fak­ty. Moż­na zoba­czyć kil­ka wybit­nych doku­men­tów, w któ­rych boha­te­rów po ple­cach sma­ga wiel­ka histo­ria. A oni nie zosta­ją jej dłużni!

Jak ktoś kocha taniec, to zachę­cam do fil­mu „Wysko­czyć poza tra­dy­cję”. To doku­ment o pię­ciu tan­cer­zach z angol­skiej szko­ły tań­ca, któ­ra łączy współ­cze­sny balet z tra­dy­cyj­ny­mi lokal­ny­mi tań­ca­mi. Szko­ła już pra­wie 30 lat i pre­zen­tu­je świa­to­wy poziom. Pierw­sza sce­na fil­mu, z któ­rej pocho­dzą foto­sy, roz­bi­ja bank! Siłą fil­mu są oczy­wi­ście sce­ny tań­ca (np. z przed­sta­wień czy prób), ale i frag­men­ty archi­wal­nych nagrań tań­ców tra­dy­cyj­nych. Dzię­ki temu zesta­wie­niu widać, czym się inspi­ru­ją współ­cze­śni arty­ści. Fascy­nu­ją­ca kul­tu­ra, fascy­nu­ją­ca też jest jej inter­pre­ta­cja. Tanecz­na roz­mo­wa z przeszłością 🙂

Wyskoczyć poza tradycję, reż. Kamy Lara, Angola, 2019

8/10

Dlaczego Burundi chce mnie zamieść, jakbym był brudem?

Film „W innym życiu” powsta­wał od roku 1991. Reży­ser Phi­lip­pe De Pier­pont wte­dy zaczął fil­mo­wać sze­ściu dzie­ci uli­cy w Burun­di. Wra­ca do swo­ich boha­te­rów przez lata i towa­rzy­szy im z kame­rą. Boha­te­ro­wie fil­mu wspo­mi­na­ją: “Kolej­ne reżi­my nie pozwa­la­ły się nawet prze­miesz­czać”. albo: “Uro­dzi­łem się w Burun­di, miesz­kam w Burun­di – dla­cze­go Burun­di chce mnie zamieść, jak­bym był brudem?”.

Śniło mi się, że nikt nie przeżył

Burun­di sąsia­du­je z Rwan­dą, więc kwe­stia etnicz­na Hutu i Tut­si w roku 1994 tak­że była palą­cym pro­ble­mem w tym kra­ju. Wiel­ka histo­ria nie oszczę­dzi­ła i tych chło­pa­ków. Jeden z nich wspo­mi­na: “Śni­ło mi się, że nikt nie prze­żył”. Dru­gi wspo­mi­na, jak jego naj­lep­szy przy­ja­ciel po tym, jak wybu­chły kwe­stie etnicz­ne, chciał go zabić kamienieniem.

Po latach reży­ser współ­pra­cu­je już tyl­ko z trój­ką doro­słych już męż­czyzn, któ­rzy wciąż żyją na uli­cy i … wciąż potra­fią marzyć. 

Np. sły­szy­my takie marze­nie: “Gdy­bym był lwem, chciał­bym zostać udo­mo­wio­ny. Chciał­bym zostać udomowiony”.

Mają na imię: Etu, Inno­cent i Assouman.

W innym życiu, reż. Philippe De Pierpont

Bel­gia, Fran­cja, Burun­di, Kenia, 2019

8/10

Bar­dzo szcze­ry i uczci­wy doku­ment. Na naszych oczach kenijski repor­ter i foto­graf Boni­fa­ce Mwan­ga prze­kształ­ca się w spo­łecz­ni­ka wal­czą­ce­go z korup­cją, orga­ni­za­to­ra spo­łecz­nych pro­te­stów, któ­ry wal­czy o pra­wa czło­wie­ka i w koń­cu star­tu­je w wybo­rach par­la­men­tar­nych. Prze­mia­na Boni­fa­ce­’a na oczach widza fil­mo­wa­na jest tak­że z per­spek­ty­wy jego żony i dzie­ci. Rodzi­na sta­je w kry­zy­sie. Bar­dzo uni­wer­sal­ny film o ludziach, któ­rych pochła­nia wiel­ka histo­ria. Czy będą potra­fi­li zacho­wać balans mię­dzy wal­ką o wiel­kie spra­wy a posia­da­niem cza­su dla najbliższych?

Softie, reż. Sam Soko, Kenia, 2020

7/10

Ten film nie jest doku­men­tem, ale udra­ma­ty­zo­wa­ną bio­gra­fią Pop­pie Non­ge­ny. Napi­sać: “skrom­nej słu­żą­cej z Johan­nes­bur­ga” było­by nie­po­ro­zu­mie­niem, gdyż siła cha­rak­te­ru tej kobie­ty i jest oso­bo­wość roz­sa­dza­ją ekran. Kobie­ta musi mie­rzyć się z dra­ma­tycz­ny­mi kon­se­kwen­cja­mi panu­ją­ce­go w RPA w latach 1970’ apar­the­idu. Nie­któ­re są wręcz tra­gicz­ne. Gdy­by film miał fik­cyj­ną fabu­łę, powie­dzie­li­by­śmy: kicz! Nie jest prze­cież moż­li­we, żeby tyle nie­szczęść spa­dło na jed­ną oso­bę. Tym­cza­sem to film na faktach!

Poppie Nongena, reż. Christiaan Olwagen, RPA, 2020

8/10

A na koniec naj­bar­dziej popra­wia­ją­cy nastrój film. Siphe Novem­ber z miej­sco­wo­ści Zola­ni w RPA miał 8 lat, gdy został zauwa­żo­ny jako uta­len­to­wa­ny tan­cerz. Kana­dyj­ska rodzi­na zapro­si­ła go do sie­bie, by z nimi zamiesz­kał i pró­bo­wał się dostać do pre­st­żo­wej szko­ły tań­ca. Co z tego wyszło? 

Siphe poza talen­tem ma w sobie roz­pie­ra­ją­cą ekran radość życia. Naj­pierw kame­ra go poka­zu­je jako roz­bry­ka­ne­go urwi­sa, potem jako doj­rzal­szy mło­dy czło­wiek ma w sobie rów­no­wa­gę, spo­kój i pogo­dę. No i jak tańczy! 

Film nie jest ckli­wą laur­ką, poka­zu­je też trud­niej­szą stro­nę życia. Jeśli zachwy­ca­li­ście się “Bil­lym Ellio­tem”, to poko­cha­cie też Siphe’a!

Ponad ruchem, reż. Vikram Dasgupta, Kanada, 2019

9/10

PS

Pisząc o naj­lep­szych fil­mach tego­rocz­ne­go festi­wa­lu, wspo­mnę tyl­ko, że na plat­for­mie onli­ne moż­na też zoba­czyć “the best of” poprzed­nich edy­cji. I tu koniecz­nie znajdź­cie czas na “Odgło­sy masek”, o któ­rym przed rokiem pisa­łam tu. To z tego doku­men­tu o rytu­al­nym tań­cu mapi­ko pocho­dzą poniż­sze foto­sy. Zjawiskowy!