Z Somalii po Oscara!

Boha­te­ro­wie fil­mu “Żona gra­ba­rza” miesz­ka­ją w Dżi­bu­ti. Ale marze­nia mają iden­tycz­ne jak miesz­kań­cy Sopo­tu czy Kro­ścien­ka: zało­żyć nie­wiel­ki biz­nes, wykształ­cić syna, podró­żo­wać. Pierw­szy w histo­rii film z Soma­lii zgło­szo­ny do Osca­ra poka­zu­je zwy­kłą rodzi­nę w poważ­nym kry­zy­sie. I to, jak nie­zwy­kła jest ich miłość.

Nasra i Guled sta­ją w obli­czu cięż­kiej cho­ro­by, mogą­cej dopro­wa­dzić do śmier­ci kobie­ty. Guled jest gra­ba­rzem, bar­dzo trud­no mu zaro­bić na życie. Męż­czy­zna chwy­ta się każ­dej pra­cy, każ­de­go spo­so­bu, by uzbie­rać pie­nią­dze na ope­ra­cję żony. Gdy już sta­je pod murem, posta­na­wia uciec się do osta­tecz­no­ści – popro­sze­nia o pomoc rodzi­nę, któ­ra w prze­szło­ści bar­dzo źle go potrak­to­wa­ła. Hasło: “Iść na wieś” to osta­tecz­ność. Wyru­sza w wyczer­pu­ją­cą podróż.

W tej wędrów­ce widzi­my pysz­ny, suro­wy kra­jo­braz Soma­lii. Film zachwy­ca kadra­mi – oglą­da­my barw­ne stro­je kobiet, gwar­ne tar­go­wi­sko. Moż­na nasy­cić oczy afry­kań­ski­mi kolo­ra­mi. Poczuć morze, posłu­chać świerszczy.

Podob­nie upoj­nie przed­sta­wio­na jest miłość soma­lij­skiej pary. Kame­ra zmy­sło­wo trak­tu­je ich cia­ła, reży­ser uwo­dzi widza, uka­zu­jąc sce­nę, gdy Guled myje wło­sy Nasrze sie­dzą­cej w misce. 

I nie prze­szka­dza, że wszyst­ko się dzie­je w slum­sach z bla­chy fali­stej. Bo bie­da jest tu ogrom­na. Gra­ba­rze dzie­lą się jed­nym papie­ro­sem. Gra­ba­rze za cały mają­tek mają po jed­nej łopa­cie. Gra­ba­rze wysta­ją cały­mi dnia­mi pod szpi­ta­lem w ocze­ki­wa­niu na to, aż ktoś umrze. 

Mechanizm dziedziczenia niepiśmienności

To jed­nak nie te obra­zy nędzy wstrzą­sa­ją naj­bar­dziej. Mnie poru­szy­ła sce­na roz­gry­wa­ją­ca się mię­dzy nie­pi­śmien­ny­mi rodzi­ca­mi a ich dziec­kiem. Gdy chło­pak nie chce cho­dzić do szko­ły, rodzi­ce sta­ra­ją się go zdy­scy­pli­no­wać. On w odpo­wie­dzi tyl­ko rzu­ca: Sami nie umie­cie czy­tać ani pisać. Zostaw­cie mnie w spo­ko­ju! Ta sce­na uka­zu­je, jaki jest mecha­nizm dzie­dzi­cze­nia nie­pi­śmien­no­ści, jak trud­no jest prze­ła­mać ten prze­klę­ty krąg.

A i jesz­cze jed­no: jak będzie­cie oglą­dać, zwróć­cie uwa­gę na sce­nę, jak Nasra i Guled wkrę­ca­ją się do obcych ludzi na wese­le. Kapitalna! 🙂

Kha­dar Ayde­rus Ahmed, Żona gra­ba­rza, Fran­cja, Soma­lia, Niem­cy, Fin­lan­dia, 2021

83 minu­ty

HBO­max, widzia­ny w ramach festi­wa­lu Afrykamera

7/10

pho­to by Las­se Lecklin